100 yetişkinden 3’ü DEHB’den muzdaripUzmanlar, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) uzun yıllardır çocukluk veya ergenlik dönemi hastalığı olarak görüldüğünü, DEHB’nin genellikle çocuklukta başlayan ve yetişkinliğe kadar devam edebilen psikiyatrik bir bozukluk olduğunu söylüyor. Psikiyatrist Dr., çocukluk çağında DEHB tanısı alan kişilerin yaklaşık yüzde 15-35’inin yetişkinlik döneminde bile DEHB belirtileri gösterdiğinin gözlemlendiğini söyledi. Öğretim Üyesi Erman Şentürk, “Yetişkin nüfusa bakıldığında yetişkinlerin yüzde 3 civarında DEHB hastası olduğu biliniyor” dedi. Dedi.Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Feneryolu Tıp Merkezi Hastanesi Psikiyatrist Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, Yetişkinlerde DEHB hakkında bilgiler verdi: “DEHB genellikle çocukluk çağında başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen psikiyatrik bir hastalıktır.” Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, DEHB’nin uzun yıllar çocukluk veya ergenlik hastalığı olarak değerlendirildiğini söyledi. Öğretim Üyesi Erman Şentürk şöyle devam etti: “Gerek araştırma gerekse gözlemsel çalışmalarda yetişkinlerde DEHB belirtilerinin görülebildiği görülmüştür. Çocukluk çağında DEHB tanısı alan kişilerin yaklaşık %15-35’inin yetişkinlik döneminde de DEHB belirtileri gösterdiği görülmektedir. Yetişkin nüfusa baktığımızda yapılan araştırmalara göre yetişkinlerin yaklaşık yüzde 3’ünün DEHB hastası olduğunu söyleyebiliriz.”Belirtiler yaşla birlikte azalır Dr., özellikle çocukluk döneminde DEHB’nin hiperaktivite bileşeniyle ön plana çıktığını, ergenlik döneminde ise hiperaktivite bileşenine dürtüsellik bileşeninin eklendiğini söyledi. Öğretmen üyesi Erman Şentürk şunları kaydetti: “Ergenlik döneminin sonlarına doğru hem hiperaktivitenin hem de dürtüselliğin azaldığı biliniyor. Yetişkinlikte dikkat eksikliği bileşeni ortaya çıkar. “İnsanlar yaşlandıkça DEHB semptomlarının azaldığı söylenebilir.”Hem okulda hem de işte başarabildiğinin altında çalışır.Dr., bu kişilerin genellikle çalışma hayatında başarabileceklerinin biraz altında işlerde çalıştıklarını anlatıyor. Öğretim Üyesi Erman Şentürk, “Akademik hayatta da bu durum yaşanıyor. Çalışma hayatlarında karşılaştıkları zorluklardan biri de kendilerine verilen işleri planlamak ve programlamak konusunda zorluk yaşamalarıdır. İşe başlama ve başladıkları işi bitirmede zorluk yaşarlar. Genellikle işe geç gelme veya mesaiyi tamamlamadan erken ayrılma gibi sorunlar nedeniyle çalışma saatlerine yetişememekte ve işverenlerle sorunlar yaşamaktadırlar. Çok fazla iş değiştiriyorlar ve başarılı olamıyorlarYine en büyük sorunlardan biri de çok fazla iş değiştirmeleridir. Çoğu zaman başladıkları işi sürdüremeyip yeni projelerle bambaşka işlere geçerler. “Genellikle bu işlerde başarılı olamadıkları gözlemleniyor. Bu nedenle DEHB’li kişilerin iş hayatında büyük zorluklar yaşadıklarını görüyoruz ve bu nedenle tıbbi tedavi görmelerini bekliyoruz.”Yetişkinlerde huzursuzluk ve kaygıya neden olurDr., DEHB’nin yetişkinlikte hiperaktivite bileşeni olmasına rağmen dikkat eksikliği bileşeninin sıklıkla daha fazla hissedildiğini açıklıyor. Öğretim Üyesi Erman Şentürk de şu bilgileri verdi: “Çocukluk çağında hiperaktivite belirtileri ön plana çıkarken, yetişkinlikte hiperaktivite belirtileri; sizi huzursuz ve endişeli bırakır. DEHB’li yetişkinler toplantı sırasında oturmakta zorluk çekerler. Saatlerce oturmayı gerektiren her türlü aktiviteden kaçınırlar. Bu kişiler genellikle iç karışıklıklar yaşarlar. “Sosyal yaşamda sabırsızlık görülüyor ve bazı sorunlar ortaya çıkıyor.” Hızlı araç kullanmak ve kırmızı ışıkta durmak istememek de DEHB belirtilerindendir.Dr., DEHB belirtileri arasında trafik kurallarına uyma güçlüğünün de yer aldığını belirtti. Öğretim Üyesi Erman Şentürk şöyle devam ediyor: “Kırmızı ışıkta durma isteksizliği, aşırı hızlı araç kullanma, akranlarla zaman zaman kötü ilişkiler, dürtüsel davranışlar, şiddet içeren davranışlar, alkol ve madde kullanımı, uyumsuz davranışlarla karşı karşıya kalıyoruz. Bazen bazı hobileri daha uzun süre devam ettirebilirler veya hayatlarının ana odağı haline getirebilirler. DEHB olan kişilerde aşırı egzersiz görülebilir.Çoğu zaman diğer kişinin sözünü keserler ve dinlemeyi başaramazlar.“İkili ilişkilerde özellikle sözü kesmek, müdahale etmek veya karşıdakinin söylediklerini dinlememek, o anda başka şeyler düşünmek ve söylenenle ilgisi olmayan bir şekilde müdahale etmek bu kişilerin sıklıkla karşılaştığı olumsuzluklardan bazılarıdır. “Zamanında gönderilmesi gereken e-postaları göndermekte zorluk çekiyorDikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan yetişkin bireylerin en sık karşılaştığı sorunlardan birinin yakın dönem hafıza işlevlerinde yaşanan bazı sorunlar olduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk şöyle devam ediyor: “Yeni öğrenilen isim ve yüzleri hatırlayamama gibi olumsuz özellikler, Yeni öğrenilen tariflerin nasıl pişirileceğini bilememek, zamanında gönderilmesi gereken e-postaları göndermekte zorluk çekmek veya belgeleri saklayamamak gibi durumlarda anahtarların veya cüzdanın evde unutulduğu görülür.Evliliklerin sürdürülmesinde de zorluklar varSık iş değişikliği, aile içi şiddet, suç olayları, alkol ve madde kullanımı, evliliği sürdürememe hiperaktivite bozukluğunda görülen olumsuzluklardan bazılarıdır. Hiperaktivite bozukluğu olan kişilerin evliliğini sürdüremeyenlerin oranı, bu bozukluğu olmayan kişilere göre iki kat daha fazladır. Çok sık iş değiştirdikleri için yeni işlere girme veya yeni işverenler tarafından işe alınma olasılıkları diğer insanlara göre daha yüksektir. “Bütün bunlar bu kişilerin sosyal yaşamında ve adaptasyonunda ciddi sorunlar yaratıyor.”Yetişkinlerde tedavi DEHB’nin özellikle çocukluk çağında teşhis edilip uygun tedaviye başlanmasının önemine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, sözlerini şöyle tamamladı: “Çocukluk döneminde teşhis ve tedavi edilmeyen kişilerin özellikle aile içinde ciddi sorunlar yaşadığı gözleniyor. Yaşlılıkta iş ve sosyal yaşam. Çocukluk çağında DEHB tanısı alan çocukların yüzde 15 ila 35’inin bu tanıyı almaya devam ettiği ve yetişkinlik döneminde de belirtiler gösterdiği bilinmektedir. Toplumdaki yetişkinlerin yaklaşık %3’ünün DEHB hastası olduğu biliniyor ancak bu kişilerin çoğu ne yazık ki tıbbi yardım almadıkları, tedavi almaktan kaçındıkları veya bu belirtilerin ne anlama geldiğini bilmedikleri için tedavi alamıyorlar. . Bu nedenle dikkat eksikliği olan bireylerde erken teşhis çok önemlidir. Tedavide genellikle uyarıcı ilaçlar kullanılır. “DEHB belirtileri olan ve tedavi gören bireylerde belirtilerin büyük oranda ortadan kalktığı ve sosyal, aile ve iş yaşamlarını daha iyi bir şekilde devam ettirebildikleri söylenebilir.” |
