Güneydoğu Anadolu’da yeraltı suları alarm veriyor

Arazinin elektrikli motorlu pompalarla sulanması, yıllık 7,25 milyar kWh elektrik tüketimine sahip akiferlerin hızla tükenmesine neden oluyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki tarımsal sulama faaliyetlerine ilişkin açıklama yapan Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, şunları söyledi: “Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında tamamlanan sulama kanalları bu yıl işletmeye alınırsa bu yıl toplam 149 bin hektar alan açılacak. Yer altı suyu kullanılmadan sulanacak ve 1,5 milyar kWh enerji üretilecek.” Tasarruf sağlanarak ekonomiye 3,8 milyar TL katkı sağlanması mümkün olacak. “DSİ tarafından yaptırılan kanalların bu yıl sulamaya açılması büyük önem taşıyor.” dedi.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki altı ilde proaktif sürdürülebilirlik odaklı bir yaklaşımla elektrik dağıtım hizmeti veren Dicle Elektrik, faaliyet gösterdiği illerde tarımsal sulama bilinçlendirme çalışmalarına katkı sağlamaya devam ediyor. Şirketin faaliyet gösterdiği Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt illerinde tarımsal faaliyetler nedeniyle yeraltı su kaynaklarının aşırı kullanımı ciddi bir çevre tehdidi oluşturmaktadır. Bölge, Türkiye’nin tarımsal üretiminde önemli bir paya sahip olup pamuk üretiminin %58’ini, mısırın %25’ini ve buğdayın %14’ünü üretmektedir.

YERALTI SUYU TÜKETİMİ DİREKLERİN HAREKETİNE NEDEN OLUR

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde tarımsal sulama faaliyetlerinin sürdürülebilirliğine odaklanan dağıtım şirketi, verimli sulama ve tarımsal kalkınmanın önemine dikkat çekmeye devam ediyor. Bu kapsamda Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, Jeofizik Araştırma Mektupları dergisinde yapılan yeni araştırmaları ele alarak, aşırı yeraltı suyu kullanımının Dünya’nın dönme eksenindeki kaymaları nasıl etkilediğini anlattı. Arvas şunları söyledi: “Son araştırmalar aşırı yeraltı suyu tüketiminin dünyanın coğrafi kutuplarının değişmesini etkileyebilecek sonuçlar doğurduğunu gösteriyor. “Jeofizik alanındaki bu önemli keşif, su kaynaklarımızı yönetme stratejilerimizi yeniden düşünmemizi gerektiriyor.” dedi.

DÜNYANIN DÖNME EKSENİ 64 DERECE DOĞUYA GÖNDERİLDİ

Söz konusu araştırmanın ayrıntılarını aktaran Arvas, şunları söyledi: “Araştırmacılar, 1993-2010 yılları arasında yerden çekilen 2 trilyon ton suyun, dünyanın dönüş ekseninde kaymalara neden olduğunu tespit etti. Araştırmaya göre bu suyun önemli bir kısmı tarımsal sulamada kullanıldı ve daha sonra denize deşarj edilerek büyük bir su kütlesinin yer değiştirmesine neden oldu. Araştırmada yer alan ifadelere göre bu değişim, Dünya’nın dönme ekseninin yıllık 4,36 cm hızla 64 derece doğuya kaymasıyla sonuçlandı. Bu sonuçlar, sürdürülemez su yönetiminin sadece yerel ve çevresel sorunları değil, aynı zamanda küresel ve jeofizik dengeleri de etkilediğini gösteriyor.” Ekledi.

130 BİN ÇİFTÇİNİN %70’İ ELEKTRİKLİ SULAMA KULLANIYOR!

Dicle Elektrik’in hizmet bölgesindeki tarımsal sulama faaliyetlerini değerlendiren Arvas, şunları söyledi: “Hizmet bölgemizdeki 130 bin çiftçinin yüzde 70’i tarımsal sulamada elektrik motorlu pompa kullanıyor. Bu yöntem, yıllık ortalama 7,25 milyar kWh elektrik tüketimi ile milyarlarca metreküp değerli yeraltı suyunun çekilmesine yol açmaktadır. Bu miktar Türkiye’de tarımsal sulamada kullanılan elektriğin yaklaşık yüzde 47’sine tekabül ediyor ve ülke genelinde tarımsal faaliyetlerde kullanılan yeraltı suyunun yarısının bu bölgede tüketildiğini gösteriyor.” dedi.

BOŞLUK ZAMANINDA TAMAMLANsaydı

Arvas, açıklamalarına şöyle devam etti: “Yeraltı suyunun bu aşırı kullanımı toprak yapısının bozulmasına, erozyona, verimin azalmasına ve çölleşmeye neden oluyor. Ayrıca bölgede 4 milyon 708 bin 730 dönüm Şanlıurfa, 1 milyon 428 bin 87 dönüm de Diyarbakır olmak üzere toplam 7 milyon 313 bin 614 dönüm arazide sulu tarım yapıldığı dikkate alındığında durumun vahameti daha da artıyor.

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki sulama kanalları zamanında tamamlansaydı, Şanlıurfa’da 47 bin hektar, Mardin’de 26 bin hektar, Diyarbakır’da 76 bin hektar olmak üzere toplam 149 bin hektar sulama kanalı bu yıl işletmeye açılacaktı. Yer altı suyu kullanılmadan alan sulanacak ve 1,5 milyar kWh enerji tasarrufu sağlanarak ekonomiye 3,8 milyar TL katkı sağlanacak. “DSİ tarafından yaptırılan kanalların bu yıl sulamaya açılması büyük önem taşıyor.” dedi.

8.189 YASA DIŞI TRANSFORMATÖR TESPİT EDİLDİ

Arvas, değerlendirmesinde, Dicle Elektrik’in dağıtım bölgesinde tarım arazilerinde kullanılan kaçak trafoların yeraltı sularının tükenmesine neden olduğu konusunda da bilgi verdi. Arvas, tarımsal sulama için kurulan 26 bin 200 kayıtlı elektrik transformatörünün yanı sıra 8 bin 189 kaçak transformatörün tespit edildiğini belirterek; “Kayıtsız trafo sayısı 5 bin 834 ile özellikle Şanlıurfa’da en yüksek rakama ulaştı.

Tarımsal sulamada bu kadar çok elektrik kullanılmasının bir diğer nedeni de yıllar geçtikçe yeraltı sularının azalması ve her defasında daha derin suların çekilmesidir. 10 yıl önce 100-150 metreden su çeken çiftçi, şimdi bazı yerlerde 600-700 metre derinliğe inmek zorunda kalıyor. Bu da bölgedeki sorunun elektrik değil, sulama sorunu olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.

“Tarımsal sulama kaynaklı kaçak elektrik kullanımına karşı bilimsel araştırmalar ışığında yürüttüğümüz mücadelemiz bu geniş kapsamlı sorunların aşılmasında önemli rol oynuyor.” Bu açıklamalarla açıklamalarını tamamladı.